#4 Vision Board và Lập kế hoạch năm mới
Mình dùng Vision Board để lập kế hoạch cá nhân nhưng theo cách của mình.
Chào bạn,
Vậy là đã đến bức thư thứ 4 của hành trình này cũng là bức thư cuối cùng của năm 2024 mà bạn sẽ nhận được từ mình.
Mình là Ly và mình bắt đầu hành trình học viết chủ động trên Substack qua các bức thư được gửi về email bạn hàng tuần. Bạn đọc thử bức thư đầu tiên của mình nhé!Suốt từ đầu tháng đến giờ, cả công việc và cuộc sống cá nhân của mình xoay quanh việc Lập kế hoạch - Planning.
Hồi còn làm agency, plan với mình là những lời kêu gọi, đốc thúc từ cả phía cilent (khách hàng) và các sếp trực tiếp: “Em gọi giục khách đưa mục tiêu năm sau đi còn làm plan!”, “Team ơi, mục tiêu năm sau bọn anh muốn tăng x% doanh thu, có n chiến dịch viral nên team lên plan dần nhé!”,…
Đến khi chuyển sang in-house, plan vẫn là những lời kêu gọi, đốc thúc nhưng chuyển sang hình thức meeting hàng ngày và họp hàng giờ. “Mục tiêu”, “định hướng”, “chiến lược”, “ngân sách”, “kết quả”, “KPIs”… vẫn là những cụm từ quen thuộc mà cứ cuối năm bạn bè luôn thấy mình nhìn trời và lẩm bẩm vậy đó.
Sau vài năm đầu chỉ xoay quanh việc lên kế hoạch cho tương lai “người ta” thì từ cuối năm ngoái, mình mới bắt đầu tập trung vào lên kế hoạch cho bản thân mình.
Chắc bạn sẽ thấy lạ lắm vì đã đi làm mấy năm rồi mà tại sao mình không lên kế hoạch gì cả, những công việc đã làm là do mình bộc phát à? Ừ đúng vậy đó.
Tất cả các công việc, trải nghiệm mình đã thực hiện từ lúc tự lập lên Đại học cho đến đi làm mấy năm đầu đều là các cơ hội mình chủ động đón nhận mà không có kế hoạch gì sâu xa.
Giống như một chiếc lá đặt dưới nước rồi để dòng nước tự trôi, mình chấp nhận tất cả rủi ro và đọng lại ở bất kì tảng đá nào mình gặp trên đường.
Và khi chuyển đến sống tại Đà Nẵng và làm công việc hiện tại, mình được gặp gỡ rất nhiều con người mới với các nét văn hóa vùng miền mới, được có khoảng thời gian riêng cho bản thân, được lắng nghe - đọc sâu - học hỏi nhiều hơn.
Từ từ mình nhận ra bản thân có thể tự quyết định và kiểm soát dòng chảy cuộc đời khi mình có một kế hoạch cụ thể và một sự tập trung nghiêm túc cho hiện tại và tương lai. Thế là mình tìm đến Vision Board.
Vision Board là gì?
Cứ vào tháng 12 hàng năm, nếu chú ý lướt MXH cả ở Việt Nam và quốc tế, bạn sẽ ít nhất một lần bắt gặp cụm từ “vision board” ở caption, hình ảnh, video đâu đó.
Từ điển Cambridge định nghĩa đơn giản về cụm từ này là:
vision board /ˈvɪʒ.ən ˌbɔːrd/ a collection of pictures and words that someone puts together to represent their goals.Dịch sơ: Là bộ sưu tập hình ảnh và từ ngữ được đặt cùng nhau để thể hiện các mục tiêu của một người.
Theo dõi xu hướng trên Google Trends, bạn dễ thấy cụm từ này được tìm kiếm nhiều nhất vào giai đoạn đầu tháng 12 đến gần hết tháng 1 năm sau, số lượng tìm kiếm tăng dần theo từng năm và mình dự đoán năm nay biểu đồ này sẽ cao hơn cả năm ngoái.
Trên dữ liệu tìm kiếm của Pinterest gần đây, các từ khóa liên quan đến “vision board” đều tăng trên 1000% chứng minh xu hướng lên nền tảng này để tìm kiếm hình ảnh sử dụng cho Vision Board rất cao.
TikTok còn tạo riêng một hashtag #visionboard với 1.3 triệu video đã sử dụng, trong đó có một xu hướng tạo video so sánh Vision Board của năm ngoái và thực tế bản thân của năm nay để thấy được kết quả tích cực của việc lập Vision Board cho từng năm.
Tại sao Vision Board nổi tiếng như vậy?
Dựa theo những gì bản thân cảm nhận khi thực hiện kế hoạch, mục tiêu theo Vision Board và gom góp quan sát từ xung quanh, mình thấy có các lý do chính sau:
Là công cụ “manifest” thành công
Manifest, luật hấp dẫn, định luật vũ trụ… là các cụm từ khá thịnh hành trong nhiều năm qua và mỗi người có suy nghĩ riêng về chúng. Mình sẽ không đi sâu vào ý nghĩa hay phân tích cụ thể, bạn có thể tìm kiếm thêm bên ngoài nhé.
Với bản thân mình trong năm 2024, khi mình đặt các mục tiêu của mình rõ ràng bằng hình ảnh và câu chữ cụ thể, đặt nó ngay trước mặt và suy nghĩ về nó nhiều thì như hiệu ứng domino, mọi sự việc xảy ra xung quanh bỗng giúp mình đạt được điều đó.
Mình mới chợt nhận ra câu nói hay được thấy của Paulo Coelho: “Khi bạn khao khát một điều gì đó, cả vũ trụ sẽ hợp lực giúp bạn đạt được.”
Là tấm bản đồ của cuộc sống
Dựa vào một khảo sát năm 2016 của ngân hàng Mỹ TD Bank - phỏng vấn hơn 1000 cá nhân và 500 doanh nghiệp nhỏ, mình biết được rằng việc tạo Vision Board không chỉ giới hạn ở cá nhân mà còn có tác dụng với các mục tiêu lớn về tiền bạc, tài chính của doanh nghiệp.
Lí do là vì khi bắt đầu xây dựng business, mỗi người chủ đều có một tầm nhìn riêng và họ phác họa các mục tiêu hướng về tầm nhìn đó bằng Vision Board. Đây chính là tấm bản đồ giúp họ rõ ràng về hướng đi và sự phát triển của các kế hoạch trong tương lai.
Trở về kế hoạch cá nhân, mình thấy được tác dụng của Vision Board với bản thân nhất mỗi khi mình gặp trở ngại hay loay hoay khi một số vấn đề xảy ra trong năm nay.
Lúc đó, mình thường nhìn lại Vision Board mà mình đang hướng tới và tự nhắc nhở bản thân rằng: “Mày muốn bản thân mày phải cố gắng thế này mà”, “Mày vẫn còn mục tiêu này chưa đạt được đâu”…
Và mình tập trung hơn, bình tĩnh hơn, cố gắng hơn.
Kỉ luật bản thân, rèn luyện thói quen và từ từ thay đổi tư duy cũng một phần nhờ việc theo dõi Vision Board thường xuyên như vậy đó.
Là tấm gương phản chiếu bản thân
Một lý do mà mình chưa thấy nhiều nội dung chỉ rõ đó là việc Vision Board có liên kết với đặc điểm và giá trị riêng của từng cá nhân.
Mình nghĩ điều này sẽ thể hiện tác dụng rõ rệt nhất với một người lập Vision Board trong nhiều năm và nhận ra sự thay đổi, phát triển bản thân qua từng đó năm.
Ngay cả với mình, sau khi lập Vision Board vào cuối năm ngoái và nhìn lại kế hoạch bản thân đặt ra trong năm qua từng hình ảnh, câu chữ. Mình trở nên rõ ràng hơn về các cột mốc cần đạt được, con người mình đang tạo nên, giá trị mình muốn hướng tới.
Là công cụ hư ảo gây nhiều tranh cãi
Tất nhiên không có điều gì là tốt đẹp hoàn toàn cả. Đi cùng với sự phổ biến trên toàn thế giới, vẫn còn rất nhiều người cảm thấy Vision Board là một công cụ gây ra “sự ảo tưởng”.
Mình có một người bạn cũng tạo Vision Board cùng đợt với mình vào năm ngoái nhưng năm nay không thấy bạn ấy rủ làm cùng nữa. Mình đoán là do thấy mục tiêu năm nay không đi theo kế hoạch trong Vision Board của bạn nên bạn muốn tìm một cách thức khác phù hợp hơn.
Có nhiều thảo luận, bài báo lên tiếng về việc Vision Board giảm động lực và cơ hội thực hiện ước mơ.
Theo tác giả Amy Morin của báo Inc, có sự khác biệt giữa việc hình dung mục tiêu cụ thể và hình dung cách thức đạt được mục tiêu khi làm Vision Board. Ví dụ, một học sinh đặt mục tiêu đạt điểm cao thì thực tế kết quả kém hơn so với một học sinh đặt mục tiêu học tập để đạt điểm cao.
Hay Tonya Leigh chia sẻ trải nghiệm làm Vision Board với nhóm bạn hàng năm và cảm thấy việc này tốn thời gian. Mỗi năm nhóm bạn vẫn tạo các Vision Boards tương tự như vậy còn tác giả đã có sự thay đổi rõ rệt dù không làm theo Vision Board của bản thân, vì cô ấy làm và sống theo tầm nhìn thực tế.
06 lời khuyên dành cho bản thân khi tạo Vision Board 2025
Là một người đã tạo và thực hành theo Vision Board trong 01 năm, mình đã rút ra một số điều để cải thiện hơn trong năm sau.
Dành cho bản thân vì các điều này áp dụng tốt nhất với mình nhưng bạn có thể đọc để tham khảo thêm nếu có hứng thú nhé.
1. Vision Board là dành cho chính mình, không phải làm theo ai ngoài kia
Năm ngoái khi quyết định lập kế hoạch năm mới, mình cũng chưa chú ý nhiều đến cụm từ này.
Lúc đó chỉ đơn giản lên Pinterest tìm kiếm ý tưởng trong công việc và va phải một số bảng (board) cá nhân được sắp xếp chỉn chu và đầy cảm hứng.
Vì là người thiên về hình ảnh hơn nên mình đã liên tưởng đến việc tạo một board cá nhân tương tự với các mục tiêu mình đang có.
Sau này khi theo dõi nhiều hơn, mình mới nhận ra độ phổ biến của Vision Board và thấy may mắn vì bản thân chưa bị ảnh hưởng quá nhiều bởi bên ngoài.
Trước khi tạo Vision Board, hãy dành thời gian suy nghĩ kĩ lý do tại sao mình nên làm.
Có phải do thấy nhiều người làm nên mình muốn làm theo không?
Điều này có phù hợp với thói quen, kế hoạch, phong cách cá nhân của mình không?
Cũng có rất nhiều thể loại Vision Board khác nhau bạn có thể tìm kiếm được bên ngoài: loại chỉ toàn hình ảnh ít chữ, loại thì chia bố cục theo từng phần rõ ràng…
Thời gian đầu chưa biết thể loại nào phù hợp với mình thì hãy chọn 01 template mà bạn tự cảm thấy nó đang mô tả chính mình và thuận tiện cho chính bạn trong việc lên kế hoạch, sắp xếp mục tiêu.
Như bản thân mình năm ngoái đã chọn được một template phù hợp với chính bản thân mình để thuận tiện theo dõi và năm nay mình sẽ tiếp tục sử dụng lại.
Hãy luôn nhớ, đây là Vision Board của mình, không phải của ai khác. Mình có thể vẽ bất kì điều gì mà mình thấy đó là chính mình.
2. Phải thấu hiểu bản thân trong năm trước rồi hãy lập kế hoạch mục tiêu tiếp theo
Năm ngoái mình thiếu mất một bước này mà cứ đâm đầu vào tìm bảng rồi đưa lên mục tiêu mình muốn.
Năm nay mình đã dành gần 01 tháng để tự reflect bản thân bằng các bài học về tư duy, thói quen đã rút ra được.
Mình cũng chia sẻ thêm với bạn 21 câu hỏi khá thú vị của Zach Winters để bạn có thể suy ngẫm thêm về bản thân qua các trải nghiệm, câu chuyện, những điều nhỏ nhặt đã làm trong năm.
Chú ý, hãy ghi lại, viết tay hoặc đánh máy để hệ thống lại tất cả sau này, đừng chỉ đọc và tự trả lời trong đầu nhé.
Sau khi đủ thấu hiểu, mình tự động hình dung ra một tương lai mình muốn trở thành.
Mình cần phát triển thêm về khía cạnh nào?
Mục tiêu này mình chưa đạt được thì có tiếp tục trong năm sau không?
Mình có giữ thói quen này vào năm mới không?
3. Chia kế hoạch cá nhân thành các nhóm khác nhau và đặt ưu tiên cụ thể
Mình từng biết đến Thuyết Bốn Lò Lửa của David Sedaris, đó là chia các khía cạnh cuộc sống thành 04 lò lửa chính là: công việc, gia đình, sức khỏe và các mối quan hệ.
Ở bài viết này mình không phân tích cụ thể về tính đúng sai của lý thuyết này, mình chỉ thấy bản thân phù hợp với việc chia cuộc sống thành nhiều khía cạnh cụ thể và biết ưu tiên khía cạnh nào trong từng khoảng thời gian nào.
Bản thân mình đang chia kế hoạch cuộc sống thành 05 nhóm chính:
Sự nghiệp, công việc
Mối quan hệ bao gồm cả gia đình, bạn bè, cộng đồng…
Sức khỏe (cả tình thần và thể chất)
Tài chính, tiền bạc
Học tập
Tùy từng người sẽ có thêm các nhóm khía cạnh khác, miễn là bạn thấy đây là tất cả những điều có liên quan đến cuộc sống của mình thôi.
Từ việc chia nhóm và đưa ưu tiên, mình tự đặt giới hạn cho bản thân để không bị quá ôm đồm vào tất cả mục tiêu, biết tập trung cho những mục tiêu lớn hơn như thế nào.
4. Các mục tiêu trong 01 năm đều có liên kết và ảnh hưởng lẫn nhau
Đây là điều mình đã rút ra được sau khi theo dõi các mục tiêu của mình tác động qua lại lẫn nhau trong năm qua.
Vì cuộc sống là một hành trình song song, tất cả sự kiện xảy ra đều bị tác động bởi nhiều thứ.
Ví dụ, mục tiêu của mình năm vừa rồi là học tập và mình chấp nhận việc đầu tư tiền bạc để tìm đúng nguồn học. Theo lẽ tất nhiên, mục tiêu về tài chính của mình trong năm đó phải được cân nhắc và điều chỉnh lại thực tế hơn.
5. Phải làm chứ đừng chỉ nghĩ
Giống như phần tranh cãi về hiệu quả của Vision Board bên trên, không ai muốn mình chỉ là những người mơ tưởng viển vông về một tương lai không có thực.
Muốn có công việc tốt trong năm mới, hãy sửa lại CV/portfolio, chủ động tìm kiếm các cơ hội nghề nghiệp xung quanh và sẵn sàng phỏng vấn bất cứ lúc nào.
Muốn có chuyến du lịch mơ ước, hãy tích góp tiền bạc, sắp xếp thời gian và chuẩn bị lịch trình từ sớm.
Có thể kết quả sẽ không thể hiện rõ ràng ngay từ đầu, nhưng chỉ cần kiên trì, làm đều đặn. Để rồi khi làm báo cáo tổng kết cuối năm, bạn sẽ giống như mình, chợt nhận ra bản thân đã thay đổi nhiều như thế nào.
6. Chấp nhận tất cả mục tiêu sẽ không thể nào như ý
Điều cuối cùng, cũng là quan trọng nhất, đừng quá tập trung vào việc tạo ra một bản Kế hoạch cá nhân trên Vision Board thật hoàn hảo với tất cả mục tiêu phải đạt được vào cuối năm.
Với Vision Board 2024, mình đã tràn đầy tự tin và hi vọng khi nhìn vào bảng này. Nhưng cũng chính mình phải bật khóc khi một mục tiêu mình sắp hoàn thành đã sụp đổ ngay trước mắt vì một sự việc bất ngờ xảy ra.
Khi tổng kết cuối năm, thực ra mình chỉ đạt được 60% mục tiêu trong Vision Board của bản thân. Mình hiểu lý do tại sao và dần dần chấp nhận điều đó.
Mình tự nhủ với bản thân trong năm nay rằng:
Hãy cố gắng tạo ra một tấm bản đồ phù hợp với các mục tiêu, khía cạnh cần ưu tiên trong năm và nghiêm túc theo dõi nó. Nhưng phải biết chấp nhận các tình huống bất ngờ xảy ra, ổn định tinh thần và linh hoạt thay đổi nếu cần thiết.
Đoạn kết
Với bức thư này, mình tích hợp các suy nghĩ về việc lập kế hoạch năm mới với Vision Board - một cụm từ khá thịnh hành trong thời gian gần đây. Bằng cách này, mình vừa nhắc nhở bản thân vừa khám phá thêm các góc nhìn khác về một chủ đề cụ thể trong cuộc sống.
Nếu có suy nghĩ riêng về Vision Board hay Kế hoạch cá nhân trong năm mới, đừng ngại ngần chia sẻ thêm với mình nhé.
Cảm ơn bạn đã đọc đến đây.
Ly Bui